Ja en nee.

In principe kunnen alle treinstellen (muv DDZ) met elkaar gekoppeld worden, maar dat gebeurt alleen om ze af te slepen. De elektrische verbindingen van de verschillende treinstellen kunnen niet met elkaar communiceren, dus worden ze alleen mechanisch met elkaar verbonden. Daardoor werkt in het gesleepte deel de deurcontrole, verlichting, omroep en ventilatie niet meer.

Vroeger kon dat soms wel (bijv. mat 46, mat 54) omdat de koppeling toen alleen mechanisch en electrisch was.

Moderne treinen zitten vol met elektronische systemen die onderling totaal verschillend zijn en die kunnen daardoor zelden gecombineerd worden. Een uitzondering zijn de Flirt en de Kiss (van dezelfde fabrikant) die tussen Koblenz en Trier gecombineerd rijden.

En in Limburg kunnen zowel de elektrische als de diesel aangedreven GTW met elkaar gecombineerd worden in de rijdende dienst.

Ook de Wadloper (DH) en de Buffel (DM90) konden tegelijkertijd in tractie rijden, ook rijdend in de dienst.

Soms wil de treinsamenstelling in de NS app je laten geloven dat je twee verschillende materieel soorten met elkaar kan combineren, maar dan moet ik je teleurstellen omdat dit een bug is, die ontstaat als de dienstregeling overhoop ligt vanwege aanpassingen.

Kan dat inderdaad? Dan vraag ik me af of de GTW en de Wink ook gekoppeld kunnen rijden.

Die waren ook nog (vrijwel) zonder electronica. Ik kan me overigens niet herinneren dat ze ooit gekoppeld hebben gereden in de reizigersdienst.

Als je naar de koppelingen kijkt, dan zie je al dat alleen het mechanische deel overeenkomt. Vanaf mat ‘64 zit de koppeling wat hoger, dus voor- en na-mat’64 (even kort door de bocht) kan ook niet mechanisch gekoppeld worden.

Bij SGM zitten de elektrische contacten boven en onder de koppeling, bij ICM zitten ze aan de zijkanten, dat geeft al iets weg 

Daarnaast heb je ook nog koppeling van de luchtleidingen in de koppeling, wat het ook niet eenvoudiger maakt.

Het zou kunnen overigens dat SGM en mat’64 gekoppeld kan rijden, maar dan heb je wel het probleem dat de SGM veel meer vermogen/aanzet heeft (vooral de tweetjes), ik weet niet of dat goed gaat. Ook niet meer relevant nu…

Ik hoop dat hiervoor gewoon nog eens een standaard ontwikkeld wordt. Het is tegenwoordig echt niet meer nodig om voor elke functie een aparte draad te maken die dan ook apart doorgekoppeld moet worden. Je iets van een CAN-bus kunnen standaardiseren, misschien is er zelfs al zoiets voor treinen. Met ethernet zou het ook prima kunnen, Airbus doet het ook in z’n vliegtuigen. Dan zijn de incompatibiliteiten tussen treinen alleen nog maar een kwestie van software (en daar kun je wat aan doen..)

Maar ik denk dat er weinig behoefte aan is en dat er daarom geen moeite voor gedaan wordt.

Ik vind het ook nog steeds heel bijzonder dat als een 1700 locomotief van dienst in DDR naar ICR overgezet wordt, de halve loc omgebouwd moet worden, da’s geen kwestie van alleen even de koppeling aanbrengen/weghalen (lees ik), en dan is het er nota bene maar één per locomotief ook.

Ik zag onlangs een filmpje met een VIRM en ICNG gekoppeld, of werd daar ook iets gesleept?

Ja. Die 2 kunnen eveneens niet met elkaar communiceren, dus de elektrische koppeldozen moeten afgesloten zijn geweest.

Ja, de diesel GTWs van Arriva Limburg hebben als enige in Nederland een knop om de pantograaf te bedienen. Die is speciaal voor het gecombineerde rijden met een elektrisch stel bedoeld.

Overigens is dat alleen praktisch op een baanvak met bovenleiding uiteraard, anders wordt het praktisch gezien slepen.

GTW en Wink zal technisch wel kunnen (beide Stadler), maar een GTW uit het noorden kan weer niks met de pantograaf van een WINK.

Maar verder zal je voor exotische combi's naar het buitenland moeten. In Zwitserland kan je nog wel eens moderne treinstellen gecombineerd met oude rijtuigen vinden, waarbij de antieke stuurstand het nieuwe treinstel bediend. (Het meest extreme bij de Chemins de fer du Jura waar nieuwe eenbaks Stadler treintjes met antieke stuurstand als versterking rijden.)

Als de Maaslijn toch nog ooit geëlektrificeerd zou worden zou dat interessant kunnen zijn om de dieselstellen tot einde levensduur op te rijden, al is het maar als spitsversterking.