Het lijkt mij -Zeker met warm weer- eerder een gevolg van een te volle coupé, waardoor de klimaatregeling die coupés niet meer voldoende koel krijgt.

De klimaatregeling werkt per wagon, dus een gecombineerde 1e en 2e klas wagon heeft gewoon één en dezelfde klimmaatregeling. Ik vermoed dat als die in de 2e klas keihard moet werken om de temperatuur redelijk “op niveau” te krijgen, het in de 1e klas een stuk frisser zal zijn.

De klimaatregeling werkte bij mijn weten per halve wagon, met dus aan weerszijden een aparte installatie. Aangezien de 1e klasse in de meeste ICs maar een helft van het rijtuig beslaat kan het daar dus koeler zijn dan in de 2e klas om de redenen die @JurgenH al omschrijft.

Volgens mij heb je in VIRM een rijtuig met alleen boven 1e klas, daarin zou de tweede klasse beneden dus best ook koeler kunnen.

Technisch gezien zeer onwaarschijnlijk dat NS onderscheid maakt in wel/geen/matige luchtbehandeling tussen de verschillende klassen. Wat er volgens mij wel aan de hand is:

• men verwacht dat de trein een airco heeft die net zo werkt en ervaren wordt als die in de auto. Dat is onmogelijk. De ruimte is enorm veel groter en dan gaan ook nog eens de deuren regelmatig open. Daar komt ook nog bij dat veel mensen juist klagen dat de luchtbehandeling te koud staat. NS kan het nooit goed doen.
• de koeling van de luchtbehandeling het betreffende treindeel was gewoon defect. Kan zomaar wel eens gebeuren.

Laat dat ‘onwaarschijnlijk’ maar achterwege. Dat de airco in de 1e klas anders is kan definitief naar het rijk der fabeltjes. 

Hoeft nog niet eens defect te zijn, kan ook gewoon zijn dat het klimaatsysteem het door de vele aanwezige reizigers in de 2e klas niet helemaal aan kan en daarom niet de ingestelde temperatuur bereikt. En dat dat in de 1e klas waar veel minder reizigers zitten wel lukt.

Misschien niet helemaal vergelijkbaar: in 2014 verhuisde het bedrijf waar ik toen werkte naar een nieuw gebouw (en in een andere plaats wat ook de reden was dat ik toen met de trein naar ging) met een nieuw aircosysteem wat veel beter zou werken dan in het oude gebouw, zo was beloofd. Dit systeem had op iedere afdeling meerdere schermpjes waarop je kon zien hoe warm het was, wat de ingestelde (en gewenste) temperatuur was en of het systeem op dat moment aan het koelen was (gebeurde als de echte temperatuur 1 graad meer hoger was dan de ingestelde temperatuur) of aan het verwarmen (wanneer het 1 graad of meer lager dan de ingestelde temperatuur). Ook konden we zelf met maximaal 3 graden de ingestelde temperatuur op die schermpjes verhogen of verlagen. Standaard stond het systeem ingesteld op 21 graden. Op hele warme dagen (denk aan buiten tegen de 30 graden of meer) werd het binnen als we de ingestelde temperatuur lieten staan op die vaste waarde van 21 graden 's middags soms wel 28 of 29 graden binnen, het systeem kon het blijkbaar niet goed aan. De ingestelde temperatuur verlagen naar 18 of 19 graden hielp op dat moment niet meer, ja systeem ging dan wel koelen maar dan werd het hooguit net 1 graadje koeler of het liep niet verder op. Wat wel hielp was al om 9 uur 's morgens de ingestelde temperatuur op 18 of 19 te zetten, dan liep de temperatuur in de loop van de dag wel op naar 25 of 26 graden in de middag maar dat was stukken beter uit te houden dan de 28 of 29 die het anders zou zijn geweest. 

In een trein (en dan met name de 2e klas) zal het nog lastiger zijn om op warme dagen de gewenste en ingestelde temperatuur te houden, veel meer mensen (die allemaal kleine kacheltjes zijn) op elkaar in een kleine ruimte en deuren die constant open gaan en warme lucht van buiten binnen laten. 

Dan heb je gewoon gebrek aan koelcapaciteit. En als dat zo is, kun je de temperatuur op -20 zetten, dat gaat echt niet helpen. Ik weet er alles van. Ik heb jarenlang een airco in de slaapkamer gehad die volgens meerdere leveranciers ruim aan de capaciteit was, maar die trok het gewoon niet (al vanaf het begin, is dus geen onderhouds-issue geweest). Het ligt er ook aan wat je doel is. Ik houd van continu 19 graden, ook al is het buiten 35 graden. Veel andere mensen hebben er liever relatief een paar graden van af. Dan heb je al véél minder koelcapaciteit nodig.

De koelcapaciteit in een trein is noodgedwongen beperkt. Een grote ruimte die gekoeld moet worden, deuren die telkens open gaan en maar zeer beperkte ruimte voor de condensors. Daarnaast kost het gewoon veel stroom (milieu, kosten). Dus mensen moeten gewoon niet verwachten dat het klimaat in de trein net zo is als in de auto (die ze ook nog eens zelf kunnen regelen). Dat is onrealistisch. Als er een paar graden vanaf gaan, is dat al heel mooi.

En bovendien, wat ik al zei, veel mensen vinden het helemaal niet prettig als het verschil in temperatuur tussen buiten en binnen wat groter is (meer dan 2-3 graden), ook al is het daardoor behoorlijk warm in de trein. Dat kun je dus NS niet echt kwalijk nemen.

Als in een treindeel de deuren veel open zijn geweest kan het daar natuurlijk significant warmer worden. Het aantal mensen zal denk ik minder uitmaken, elke mens genereert ongeveer 100W aan warmte. Ik denk dat de warmte die door de deuren binnenkomt beduidend meer verschil maakt.

Dat is juist, daarom sluiten buitendeuren van moderne treinen als SLT, SNG en ICNG ook automatisch als er geen reizigers in-uitstappen, anders valt er niet tegenop te verwarmen of te koelen.

Nu in mei is het echt nog niet meer dan 25 of 30 graden buiten en zou het klimaatsysteem gewoon genoeg capaciteit moeten hebben. In de zomer bij 30 graden of meer is dat wel anders. 

Op dagen zoals gister of de warme dagen in de afgelopen weken was het bij ons op werk goed te doen, soms zelfs te koel omdat als de temperatuur op de afdeling 22 graden was begon het systeem te koelen (want 1 graad verschil) en de koude luchtstroom zorgde voor een gevoelstemperatuur die misschien 5 graden lager was als je net ergens zat waar die koude luchtstroom was en zat de helft van de afdeling met vesten aan. Dan zetten we op die schermpjes de ingestelde temperatuur op 21,5, waarna het koelen stopte want dan was het verschil maar een halve graad. 

Als het met hetzelfde capaciteit en instellingen in een 1e klas coupé met misschien een handje vol reizigers koeler is dan in de 2e klas die vol zit (en misschien ook staat) dan zal het aantal mensen wel uitmaken. En met meer mensen in de 2e klas gaan de glazen deuren naar de coupé ook vaker open (of er zijn niet eens deuren zoals in sprinters). 

Dat maakt niets uit, het gaat vooral om de buitendeuren. Zie mijn eerdere bericht.

Het enige wat bij met name VIRM (voor TS: dat is de standaard dubbeldekker-intercity) nog wel eens een dingetje is dat met warm de airco nog wel eens overbelast raakt en een verminderde werking heeft (of er helemaal mee nokt). In sommige gevallen kan treinpersoneel dit nog oplossen door de boel even een reset te geven. Als een coupe te warm of juist te koud voelt dan helpt het vaak om even door te lopen naar de volgende. 

Hoe zit dat eigenlijk met ICM? Ik heb altijd het idee dat zodra het een beetje warm is, de klimaatregeling het al niet meer trekt, maar ook onderweg vaak uitvalt (o.a. bij keren/machinistwissel).

Persoonlijk ervaar ik de airco in een ICM juist als prettig, maar ik ben niet zo van de kou, zoals bv vaak in de DDZ, waar het meer op Antarctica lijkt soms.

In tegenstelling tot bv VIRM,SLT, SNG, Flirt ICNG  gaat bij keren met een ICM en DDZ alles uit zo gauw een machinist de stuurstroom uitschakelt. Bij DDZ gaat hierbij ook de stroomafnemer naar beneden. Dan is er dus geen voeding, en valt alles uit.

Bij een machinistenwissel in dezelfde rijrichting zou dat tegenwoordig niet meer hoeven te gebeuren.

Ja inderdaad defect dan dus toch... (in de ruimte zin van het woord).

Kijk dat dat bedoel ik nou. Het is nooit goed. De een vind het altijd (te) warm (zoals ik) en de ander vindt het (te) koud. Mensen moeten daar eens aan wennen, dat het in de trein nooit zal zijn als thuis of in de auto.

Mijn ervaring is dat het ook ontzettend afhangt van de manier waarop de lucht de coupé in geblazen wordt. Sommige treinen blazen de lucht wat harder over de stoelen waardoor het kouder aanvoelt, andere treinen doen dit iets gelijkmatiger.

Bij DDZ blaast de lucht, op de bovenverdieping, vaak hard over de stoelen heen (van achter de verlichting dacht ik) waardoor het snel koud aanvoelt. Het idee is volgens mij dat bij ICM de lucht ook van achter de verlichting vandaan komt, maar daar heb ik het idee dat het vooral boven de toegangsdeuren van de coupés blaast (en vooral ook heel veel lawaai maakt).

Het is vaak niet eens de temperatuur waardoor mensen gaan klagen dat het te koud is, maar de koele luchtstroom wanneer het klimaatsysteem gaat koelen als het te warm is tov de ingestelde temperatuur. Als je net die koele luchtstroom in je nek voelt of bij je benen, dan is de gevoelstemperatuur minder dat de echte temperatuur. Zo zat ik wel eens in de warme zomermaanden in zomerse kleding en sandaaltjes in een VIRM op een stoel bij het raam en daar was beneden bij mijn voeten een koude luchtstroom wat bepaald niet aangenaam was terwijl de temperatuur voor de rest wel aangenaam was. Mijn oplossing toen, laptoptas tegen de zijwand om zo de luchtstroom tegen te houden. 

De oplossing zou dan zijn: meer uitstroom-openingen. Maar in de SNG en SLT heb ik het nog niet meegemaakt, misschien dat het daar beter geregeld is.

Ik heb het grootste deel van m’n leven in mat’64 en SGM gezeten. Hoezo luchtbehandeling? Je was blij als de deuren even open gingen op het station. Je had dan wel raampjes, maar die mochten nooit open want er was altijd wel iemand die het koud had. En het gaf veel herrie.

Ik denk dat we wel een beetje verwend zijn geraakt...

Ook Mat64 en SGM hadden gewoon geforceerde luchtbehandeling met ventilatie en verwarmde lucht, waarbij het treinpersoneel bij Mat64 zelfs kon kiezen voor zomer/winterstand. Ook kon deze luchtbehandeling worden uitgezet, als daar behoefte aan was. In de machinistencabine was in de najaren van dit materieel wel airco.

Mat 54 en ouder hadden geen luchtbehandeling maar gewoon convectorverwarming

Mee eens, maar als mensen het over “airco” in de trein hebben, bedoelen ze toch meestal wel de luchtbehandeling met geforceerde koeling van de lucht, niet alleen een beetje rondblazen. Als het warm en vochtig is, helpt dat totaal niet. De luchtbehandeling in SGM en mat'64 was niet meer dan een beetje lucht met verse zuurstof naar binnen blazen, da’s wel nodig als het heel druk is. Overigens heb ik daar nooit wat van gemerkt, dus heel veel kan het niet geweest zijn.