De HRN-concessie

Of dit iets is wat al 20 jaar speelt heb ik te weinig kijk op maar ik vermoed dat het iets is van de laatste 4 a 5 jaar. Ik lees hier en op overige socials veel klachten over de conducteurs en de soms gebrekkige controles in de trein en ik denk dat er achter het probleem diverse oorzaken te vinden zijn.

First and foremost denk ik dat we een maatschappelijk probleem hebben. Aso- en huftergedrag voeren vaak de boventoon, zeker de laatste jaren sinds corona en diens beperkingen is er een merkbare stijging in tokkiegedrag. De lontjes zijn korter, veel korter. Het schoppen tegen regels en autoriteiten zie ik in mijn werk dagelijks voorbij komen. Ik zie elke dag tientallen sigarettenwalmpjes over de perrons vliegen. Dit zal soms onwetendheid zijn van het rookverbod, maar ik denk dat men er veelal gewoon lak aan heeft. De roker weet heus wel dat het niet de bedoeling is. Het is in sommige gevallen een uitdaging of gewoon een regelrechte middelvinger naar mij en mijn collega's als personeel. Hetzelfde geldt voor in bijvoorbeeld de stiltecoupé en eerder met de mondkapjes-plicht. Als ik als passagier met een trein meega hoor en zie ik vrijwel iedere keer wel bepaalde lieden lachend om zich heen kijken en in een eerste klas stoel neerploffen. Vaak gaat dit gepaard met de nodige opschepperij over dat men zwart aan het reizen is of geen eersteklas kaartje heeft. Soms wordt er daarbij ook nog muziek gedraaid of op andere manieren overlast veroorzaakt. Als machinist heb ik zelf geen scanner om een OV-pas te controleren en uberhaupt om controle vragen aan een select gezelschap geeft vaak nog meer problemen dan wat het potentieel oplevert. Naast dit alles, doen de jarenlange bezuinigingen op zorg het land en diens inwoners geen goed. Het gezegde 'er lopen meer gekken buiten dan dat er binnen zitten’ hoor ik dan ook veel in kantines voorbijkomen.

Voor corona is er door de NS ingezet op het gastheerschap en minder op de controle. Servicerondes moesten de nieuwe norm worden en de focus kwam minder op kaartcontrole te liggen. Mijn vermoeden is dat het wordt gebruikt om uiteindelijk de trein zonder conducteur te kunnen laten rijden, en deze periode als een soort afzwakking op de kans voor controle te beproeven. De BOA gaat nu verdwijnen, wat conducteurs minder bevoegdheden geeft, en daarnaast heeft men de airportsprinter in het leven geroepen met eenmansbediening. Een proef die uiteraard, ondanks vele protesten, op voorhand al als geslaagd was bestempeld. Een vriendin van mij heeft in het testpanel van de airportsprinter gezeten (niet-NS personeel) en vertelde dat de testleiding er letterlijk op stuurde dat er helemaal geen conducteur aan boord meer hoeft te zijn. Ook niet als zijnde steward of in een service-functie. Dus het hint allemaal al sterk naar het geheel verdwijnen van de functie conducteur.

Maar, de samenleving is daar duidelijk niet klaar voor. Men eist controle, anders kan men zich net zo goed misdragen en zwart reizen is de heersende gedachte. Iets wat wat mij betreft gelijk gesteld mag worden aan diefstal, maar dat is weer een andere discussie. 

Ten tijde van corona zijn we allemaal een beetje angstiger geworden voor contact. De lockdowns, 1.5 meter samenleving, mondkapjes etc. hebben het individualisme verder opgestuwd. Treinen voelen daardoor sneller 'vol’, terwijl het in de tijd vóór corona net zo vol of misschien nog wel voller was. Ook mijn collega's zijn voor dit gedachtegoed niet immuun, dus ik snap evengoed wel dat er nu vaak gezegd wordt dat ze niet meer door de trein heen gaan. De combinatie van meer aso's, zwartrijders, angst voor contact plus het intrekken van bevoegdheden en het beleid vanuit het bedrijf in het algemeen zijn allemaal factoren die meewegen in waarom er een negatieve spiraal lijkt te zijn ontstaan. Meer gezeik = minder controle = weer meer gezeik. 

Laat ik voorop stellen dat ik persoonlijk voor méér controles ben en voor behoud van de conducteur. Tot op zekere hoogte heb ik er begrip voor, maar aan de andere kant ben ook ik het wel een beetje zat aan het worden dat er collega's zijn die helemaal niks doen. Maar dit zal dan wel vanuit het bedrijf zelf moeten worden opgepakt. Duidelijke richtlijnen en misschien zelfs wel het gewraakte 'meten op de man’ om erachter te komen wie er wel controles uitvoeren en wie niet zouden een oplossing kunnen bieden. Wel naar een redelijk gemiddelde controlekans uiteraard, het hoeft ook geen spelletje van keiharde targets te gaan worden. 

Overigens meen ik nog steeds dat het opknippen van het hoofdrailnet, of het 'open-access’ beleid nu totaal niet het toverwoord gaat zijn. Het personeelstekort is nijpend, zoals in veel sectoren, en nu een nieuwe vervoerder(s) gaat vrijwel zeker meer versoberingen opleveren voor mij en mij collega's als we het hebben over voorwaarden en loon. Dat gaat de problemen niet oplossen, maar verergeren, want er zullen enkel nog meer collega's gaan opstappen. Daar kan je als reiziger wat over vinden en het mij persoonlijk aanrekenen dat ik niet voor 500 euro per maand minder een rondje op een vast baanvak wil rijden, maar dat is nou eenmaal hoe het werkt. "Ja maar bij Arriva, Keolis etc. doet men het ook zo!1!!” Dat klopt, maar wie de media in de gaten houdt weet dat ook bij die bedrijven de nodige problemen zijn omtrent personele invulling en moraal. De enige oplossing die op korte termijn voor verbeteringen kan zorgen is de overheid die de knip trekt en een beleid vanuit zowel het bedrijf zelf als de overheid wat minder is gericht op bezuinigingen. Daarnaast; rust. Minder gezeik vanuit de media, betweters als Spithorst met zijn anti-NS lobby wat allemaal ook al niet helpt om meer enthousiast personeel te trekken. 

@Jeroen +1 😅 En @West applaus van mij voor bovenstaande uitgebreide reactie!

First and foremost… 

aan de andere kant ben ook ik het wel een beetje zat aan het worden dat er collega's zijn die helemaal niks doen.

Maar jij was toch altijd voorstander van een ander management. Dus dan zou je dit juist moeten toejuichen.

Iedereen moet er toch ernstig rekening mee houden dat de NS een aanbesteding voor de HRN niet gaat winnen. Een ander zou zonder de kennis die NS heeft wel eens een te lage inschrijving kunnen doen door onwetendheid of bewust om gewoon het marktaandeel te pakken.

Een concurrent zou de NS zo ook uit de markt kunnen halen tegen een ingecalculeerd verlies over deze 10 jaar.

In de infra en wegenbouw zijn er ook van dit soort bedrijven (geweest) die een project gewoon binnen wilde halen ondanks dat ze onder de prijs moesten gaan. Vervolgens wordt er op elk stukje onderhoud beknibbeld om toch te proberen er een winst uit te slepen of er wordt gezocht naar extra werk waar met de vork op geschreven kan worden.  En onderaannemers worden dan flink onder druk gezet om prijzen te verlagen.

Uiteindelijk heeft het alles met het onderwerp van doen. We staan op een kruispunt voor de toekomst van het reizigersvervoer in Nederland. Duidelijk moet zijn dat het op de huidige weg niet verder kan. Als NS als een overheidsbedrijf bestuurd zou worden, was duidelijk wie verantwoordelijk is voor de huidige chaos. Door de zogenaamde verzelfstandiging bemoeit Den Haag zich nauwelijks met de directe aansturing van NS en klaagt alleen wanneer er dingen zijn foutgegaan.
Het is een eindeloze discussie die nergens toe leidt.

Bij een echte aanbesteding moeten de gegadigden met de billen bloot en wordt volgens transparante criteria een vervoerder gezocht. Ik kan niet overzien welke gevolgen dat zou hebben voor ons als reizigers. Maar zo langzamerhand lijkt me het punt bereikt om uit te zien naar een andere partij dan NS. 

Het alternatief zou zijn om NS als echt overheidsbedrijf te gaan runnen. Maar dat wordt lastig of misschien wel onmogelijk met de huidige EU-regelgeving.

Nou dan weet je nu hoe het voor de mensen die nog bij de NS werken voelt zoals hier op het forum over ze gesproken wordt en er allerlei dingen verkondigd worden die niet hard gemaakt kunnen worden.

Het is niet voor niets dat de medewerkers van de NS hier amper nog hun gezicht laten zien de laatste maanden, die zijn er klaar mee om als pispaaltje gebruikt te worden terwijl zij nagenoeg niets aan de situaties kunnen doen maar het wel op hun brood krijgen.

Want leg nu eens uit waarom je een topic met een bericht hier plaatst over de HRN concessie, met welk doel wilde je daar over discussiëren ?

Volgens mij was het doel van de communitie dat reizigers andere reizigers helpen en niet dat er hier deels politieke discussies gevoerd gaan worden over het hoe en wat van het HRN.  Doe dat lekker op SOMDA.

https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-infrastructuur-en-waterstaat/documenten/kamerstukken/2022/10/03/programma-van-eisen-voorgenomen-concessie-hoofdrailnet

https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-infrastructuur-en-waterstaat/documenten/brieven/2022/10/03/bijlage-4-brief-ec-valean

Brief van de EC is geen mis te verstane bewoording, helemaal omdat men zelfs niet eens het marktonderzoek heeft gedaan, nog los van de besluitvorming die op basis daarvan gedaan zou kunnen worden.

@Tamzin   jij bent dus duidelijk voorstander van de verdere uitverkoop van de BV Nederland, we zien nu inmiddels met de energie bedrijven waar dat ons naartoe heeft gebracht.

Nederland was een rijk land maar inmiddels gaat het geld steeds meer naar het buitenland toe doordat we bijna geen grote multinationals meer in Nederlandse handen hebben. Jarenlang wordt alles wat Nederlands was al uitverkocht en nu voegen we de spoorwegen daar straks ook nog aan toe.

We zullen in 2035 zien of het verstandig was, ik vrees dat de meeste Nederlanders het antwoord inmiddels wel weten als ze naar hun energie prijzen kijken.  Het is niet voor niets dat steeds meer mensen nadenken om hun leven elders voort te zetten dan in NL.

Niet meer onderhands een concessie gunnen betekent toch niet direct dat NS die concessie niet meer zou kunnen krijgen, maar slechts dat er moet worden aanbesteed? En een aanbesteding is toch bedoeld om het best bij de vraag en het budget passende product op te leveren? Komt daar dan niet in principe juist een aabieder uit die net zo goed is als NS zelf, namelijk NS zelf, of beter? Als geen partij het HRN beter uit kan voeren dan NS, zoals velen hier lijken te denken, dan moet NS een aanbesteding voor de concessie daarvoor toch ook winnen?

Uit de EU verordening kan worden opgemaakt dat uitsluitend de niet rendabele lijnen, voor zover maatschappelijk gewenst, in concessievorm dienen te worden aanbesteed. De overige lijnen dienen via open toegang beschikbaar te worden gesteld en kunnen generiek worden gereguleerd.

Kortom: volgens deze interpretatie zou een HRN-concessie (al dan niet openbaar aanbesteed) sowieso niet tot de mogelijkheden behoren.

Verder ben ik het met @Olav93 eens. Waarom zou NS  de concurrentiestrijd niet kunnen winnen en blijven rijden ? Mijn enige bezwaar zou zijn dat een marktaandeel van 95% niet bijdraagt aan een gezonde situatie. Dus iets minder NS zou zo gek niet zijn.

Mij maakt het niet zoveel uit wie waar wat of hoe rijdt. Als er maar goed en betaalbaar OV wordt geregeld. De overheid zal dat moeten organiseren. Of dat met of zonder veel marktwerking is zal me eerlijk gezegd totaal worst zijn.
@Robert B Volgens mij is het doen in de zin van de regels aan je laars lappen omdat er toch geen sancties zijn.

Klopt inderdaad. Ik heb het hele debat gevolgd en de staatssecretaris lijkt wel voor de zogenaamde marktanalyse te gaan kiezen omdat de Europese commissie hier erg op loopt te hameren. Hoewel er enerzijds géén wettelijke plicht is om zo'n onderzoek in te stellen, dreigt de commissie wel met een ingebrekestelling tegen de Nederlandse staat als ze het niet doen. Volgens de staatssecretaris zou een dergelijke procedure vele jaren van rechtszaken en bijbehorende onzekerheid opleveren voor zowel de reiziger als het personeel van de NS.

Overigens gaat de concessie HRN gewoon gegund worden aan de NS, dat is al toegezegd. Het enige wat het marktonderzoek nog kan dwarsbomen is dat zou blijken dat het niet in z'n geheel naar de NS gaat, maar er toch nog bepaalde stukken van het HRN worden afgeknipt. Het muntje kan ook de andere kant opvallen, waardoor er bepaalde reeds gedecentraliseerde lijnen alsnog weer aan het HRN teruggevoegd zouden kunnen worden.

De uiteindelijke beslissing wat er gaat gebeuren blijft trouwens wel gewoon in Nederland. De Europese commissie gaat het vooral om dát er een marktanalyse wordt uitgevoerd, maar de uitslag daarvan is niet bindend.

Dan zou je je vrije tijd niet moeten besteden aan het plaatsen van ongefundeerde verdachtmakingen.

Zoals ook eerder in dit topic aangegeven behoor ik niet tot degenen die NS van het spoor af willen hebben, ben echter, sinds jaar en dag, een groot voorstander van een meer evenwichtige ordening.

Feit is dat er al meer dan 20 jaar weinig tot niet wordt gecontroleerd in de trein. Ongetwijfeld zal ik dat in het verleden ook weleens hebben opgemerkt. Maar de insinuatie dat ik alle NS medewerkers wegzet als mensen die amper werken etc. acht ik ronduit kwalijk.