beantwoord

Waarom hebben sommige plekken zo ontzettend veel stations?

  • 30 December 2023
  • 47 reacties
  • 1589 Bekeken

Het viel mij laatst op dat er plekken in Nederland zijn die echt disproportioneel veel stations hebben. Van plekken als Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, etc. snap ik wel dat je meerdere stations nodig hebt, maar waarom heeft een plek als Hardinxveld er drie of Helmond vier? Ik snap dat ze bereikbaar willen zijn, maar het is echt bijzonder irritant wanneer je bijvoorbeeld van Alphen a/d Rijn naar Gouda moet en je onderweg nog twee keer in Boskoop en drie keer in Waddinxveen stopt. Hierdoor duurt zo'n korte reis echt onnodig lang. Tegelijkertijd zijn er plekken als Eindhoven, Haarlem en 's-Hertogenbosch die alle drie meer dan 150.000 inwoners hebben, maar slechts twee stations. Waarom krijgen zulke relatief kleine plekken dan wel zoveel stations? Heeft de NS daar iets over te zeggen of is dat iets wat gemeentes bepalen?

icon

Beste antwoord door Vareo 30 December 2023, 16:26

Bekijk origineel

47 reacties

@Rene74

Winterswijk West is destijds aangelegd als een kort, kaal perron langs een enkelsporige zijlijn met ook nog financiële steun van de regionale overheid. De manier waarop in Duitsland de laatste jaren voor heel weinig geld heel veel nieuwe kleine stations zijn gerealiseerd.

Een station in Berkel-Enschot gaat echter enorm veel geld kosten, zowel qua aanleg als instandhouding. Enerzijds doordat het aan een dubbelsporige hoofdlijn moet komen (twee lange perrons) anderszijds door de in de tussentijd gigantisch opgeklopte eisen (ProRail, overheden) voor nieuwe stations met betrekking tot toegankelijkheid, comfort, veiligheid, fietsenstallingen, parkeerruimte, etc. 

De realiteit is dat door alle eisen nieuwe stations steeds moeilijker te realiseren zijn. Alleen bij hele forse reizigersaantallen is er anno 2024 nog iets mogelijk. 

Als vroeger de eisen van 2024 hadden gegolden zou het leeuwendeel van het Nederlandse spoorwegnet nooit zijn aangelegd.

Reputatie 7

Het is niet toegestaan vanwege de veiligheid en de geluidsoverlast. De overheid vreest dat de bewoners anders na een tijdje rechtszaken gaan aanspannen en schadeclaims gaan indienen. 

Belachelijk. Je weet in dat geval toch van tevoren dat je dan een huis bij het spoor koopt. Dit soort verboden maken alles onnodig ingewikkeld. "Veiligheid" is ook zo'n doorgeslagen argument van waaruit je vanalles kan verbieden.

Ik ken trouwens genoeg plekken waar wel in nabijheid van het spoor wordt gebouwd (ook afgelopen jaren, ik noem bijvoorbeeld de vele appartementen vlakbij en pal naast (en op) station Breda. Dat kan ik dan niet rijmen met zo'n verbod. 

Reputatie 7

In Etten-Leur wordt ook een nieuw appartementencomplex pal aan het spoor naast het station gebouwd. 

Ik denk dat het nog wel meevalt met dat "verbod" om te bouwen naast spoorlijnen. 

Reputatie 4

Het is dus maar hoe je het bekijkt - Nederland gaat voor kwaliteit, niet kwantiteit, met zeer regelmatige treindiensten op een vrij beperkt aantal stations. En in de steden? Daar gaat het al helemaal niet goed. We lopen ver achter. Het is erg kort door de bocht om te zeggen dat het OV hier “goed” is zolang er landen zijn die op elke 100.000 inwoners een meervoud aan stations hebben. 

We kunnen beter eens beginnen met het saneren van absurd brede wegen en het aanleggen van zinvolle HOV-verbindingen in de top 10-steden; vooral Eindhoven, Groningen en Nijmegen schieten zeer tekort in het aantal kilometers tramlijn. 

Laten we even kijken naar een paar voor de hand liggende haltes en stations die nog niet zijn gerealiseerd. Onder ander beleid waren deze stations er vast en zeker allang -

  • Amsterdam Geuzenveld
  • Amsterdam Sloten / Riekerpolder
  • Den Bosch Noord / Maaspoort
  • Utrecht Oudenoord
  • Rotterdam Station / Kuip
  • Schiedam Kethel
  • (Eindhoven) Tongelre
  • Alkmaar Zuid / De Hoef
  • Leiden Noord / Merenwijk

Veel van deze statiionslocaties liggen niet erg florissant ten opzichte van de bebouwing. Een van de problemen is dat sinds 1980 woningbouw in de buurt van het spoor niet meer is toegestaan waardoor nieuwe woonwijken in de loop der tijd jsteeds verder van het spoor zijn komen te liggen.

Een van de weinige wel nuttige stationsprojecten ontbreekt op je lijstje en dat is Staphorst. En in Brabant bijv. ook Berkel-Enschot-Udenhout. Die twee voegen wel echt iets toe.

 

Simpelweg een kwestie van onwil. OV is in Nederland niet belangrijk, het wordt niet gezien als een vervoersmiddel voor 17 miljoen mensen maar als een klein deel daarvan. Daarom zijn er slechts ~400 stations in het hele land. En dan de Belgen. En dan verschillende Duitse steden. En dan de Tsjechen. 

Er zijn in Nederland erg weinig station, al helemaal in verhouding tot de bevolkingsdichtheid. In Japan liggen in de grotere agglomeraties de stations gemiddeld maar 1 km uit elkaar. Het voordeel daarvan is dat je dan een groot deel van het vaak zwaar verliesgevende busvervoer kunt opheffen. 

Reputatie 4

@EUreiziger24: Leuk om te lezen en vooral ook goed gedocumenteerd. 

Een reisje naar andere delen van Europa opent soms de ogen :)

En het stedelijke OV in veel Duitse steden doet ons aanbod op kinderspel lijken. Stadtbahn Bonn - een stad ter grootte van Utrecht - trekt evenveel reizigers als de Metro Amsterdam en heeft het dubbele aantal haltes. Plus 4 aparte tramlijnen. 
Braunschweig (“Brunswijk”), komt goed overeen met Groningen maar, 6 tramlijnen.

Kassel dan! Net weer kleiner dan Braunschweig, maar wel 7 tramlijnen en een fors regionaal netwerk van Tram-treinen waar onze RandstadRail op is gebaseerd.

Een duidelijke kloof is merkbaar tussen het voormalige West-Duitsland en de voormalige DDR, waar het OV beleidsmatig nog veel prominenter werd uitgebouwd. Zeer westelijke steden als Oldenburg of Münster komen hierin beter overeen met Nederland, hoewel die laatste net zoals bij ons een sterke fietscultuur heeft. Erg mooi om te zien, overigens.

Zoals gezegd, het voormalige oosten: Schwerin, nog kleiner dan Alkmaar, heeft 5 DB-stations en wederom 4 tramlijnen. Chemnitz is weer een stad van het formaat Groningen, en ligt in het gedeelte van Duitsland waar de Germaanse taal historisch vermengd is met de Slavische taal. Vijf volwaardige treinstations, vijf stadstrams en wederom een netwerk van tram-treinen. De voormalige scheiding van Duitsland is overigens ook nog steeds goed zichtbaar binnen Berlijn; leg eens een kaart van de Berlijnse tramlijnen vandaag de dag over een kaart van Oost en West. 

Enfin, ik kan zo nog ellenlang doorgaan maar de verschillen spreken voor zich. Iets verder naar het oosten, in Polen, is het bijna ondenkbaar dat een stad ter grootte van Groningen of Eindhoven niet minstens 5 fatsoenlijke tramlijnen heeft. alleen Gdynia, Lublin en Białystok moeten het zonder trams doen, maar deze steden hebben elk minstens 6 treinstations. Het is dus totaal vanzelfsprekend dat men het OV van deur tot deur kan gebruiken.

Reputatie 4

Wat wel nodig lijkt:

Zwolle- Zuid: de lijn loopt direct tussen grotere (langgerekte, parallel aan het spoor gelegen) wijken door, maar er is nooit een station gekomen. 

Als Zwollenaar ken ik de discussie hierover wel. Maar de beoogde locatie van dit station is zo dicht bij het reguliere station Zwolle dat een gemiddelde sprinter nog nauwelijks op gang gekomen is voordat ie weer moet stoppen. En zolang het traject richting Deventer nog niet volledig dubbelspoor is is er sowieso geen kans dat daar een sprinter kan rijden en stoppen.

Reputatie 4

Het is maar hoe je het bekijkt - Nederland heeft weinig stations per inwoner in vergelijking met onze zuiderburen. De Belgen hebben meer dan 550 stations voor 11.5 miljoen inwoners. Nederland? Nog geen 400, op bijna 18 miljoen. Amsterdam + omstreken heeft 14 stations. Utrecht heeft er een stuk of 10. De andere grote steden in NL hebben weinig of zeer weinig stations voor hun inwoneraantal. Kijk naar Eindhoven wat alleen een tweede station heeft, een geen derde of vierde, op een kwart miljoen inwoners. Rotterdam? Slechts zes (vroeger 9). 

 

De echte uitschieter in Europa is Tsjechië - 2800 stations op minder dan 11 miljoen inwoners. Daar kunnen we in de lage landen nauwelijks van dromen maar het is wel waar. Het heeft dus minder met bevolkingsdichtheid te maken (want die is in België ook lager), en een stuk meer met politieke wil en prioriteiten. In bovengenoemde landen wordt het OV als onmisbare sociale voorziening gezien. De kwaliteit van de treindiensten en de infrastructuur is vaak lager dan in Nederland. Maar het rijdt wel. Amsterdam + omstreken moet het zoals gezegd doen met een tiental stations. Brussel, marginaal groter in bevolking dan de metropoolregio Amsterdam, heeft een S-trein-netwerk met 26 stations. de regio Praag, met hetzelfde aantal inwoners als Brussel, heeft een S-trein-netwerk met 46 stations. 

Zo goed hebben we het dus niet. Alleen zijn de stations in Nederland van een uniek hoge kwaliteit.

Reputatie 7

Ik heb me zoiets ook weleens afgevraagd. Sommige stations lijken onnodig/ totaal overbodig terwijl andere, (nog) niet-bestaande stations juist heel erg nodig lijken.

Winterswijk West? Op een steenworp van station Winterswijk.

Enschede de Eschmarke: Er zou een grote Vinex-wijk komen maar is nooit gebouwd. Nu ligt deze verloederde halte waar bijna niemand gebruik van maakt er al jaren ver van bebouwing. Station Glanerbrug ligt een kippeneindje verderop. 

Hemmen- Dodewaard? Vrijwel ongebruikt.

Wat wel nodig lijkt:

Zwolle- Zuid: de lijn loopt direct tussen grotere (langgerekte, parallel aan het spoor gelegen) wijken door, maar er is nooit een station gekomen. 

Berkel-Enschot: Er is tussen Tilburg en Den Bosch geen enkel andere station, terwijl er meerdere  dorpen aan de lijn liggen. Heb ik altijd gek gevonden. In Berkel- Enschot is flink gebouwd direct langs het spoor, maar een station krijgen is kennelijk niet eenvoudig. 

Maaspoort in Den Bosch ligt toch helemaal niet zo ver van de spoorlijn af als ik op de kaart kijk? En vrijwel al die woonbuurten boven de A59 liggen (veel) dichter bij een eventueel station Maaspoort dan dat ze bij het hoofdstation liggen.

Laatst was ik weer in Duitsland (regio Frankfurt) en dan zie je weer dat daar nog stations bij en in dorpen zijn, die bij ons al lang breed zouden zijn opgeheven. Je vraagt je dan af hoe het komt dat het in het dichtbevolkte Nederland dan toch allemaal zo karig is. Is er bij ons zo ontzettend veel spoor en stations weggehaald in het verleden?

 

Reputatie 7
Badge +4

@EUreiziger24: Leuk om te lezen en vooral ook goed gedocumenteerd. 

Reputatie 7

Winterswijk West? Op een steenworp van station Winterswijk.

Is aangelegd vanwege het streekziekenhuis en het ontbreken van stadsvervoer.

Berkel-Enschot: Er is tussen Tilburg en Den Bosch geen enkel andere station

Berkel-Enschot als zodanig is te klein. 

Dus Winterswijk West is wel oké om aan te leggen voor die paar reizigers 😄en Berkel- Enschot is op zichzelf te klein voor een station? Wat gaat hier mis.

Reputatie 5

Er zijn in Zandvoort twee nieuwe flats gebouwd, een beetje dichtbij het spoor, en alsnog klagen mensen daar veel over. Terwijl het niet eens vlak naast het spoor is! En toen ze het appartement kochten wisten ze dat vast wel.

Reputatie 5

@dorae_mon

 

Er is overigens niet specifiek een verbod rond stations maar langs alle spoorlijnen 

Dat wordt dan niet altijd nageleefd. Er zijn genoeg plaatsen waar vlak aan het spoor nieuwbouw is gekomen. Bijvoorbeeld in Vught, bij die afsplitsing naar Tilburg. Daar staan de nieuwe woningen vlak aan het spoor.

Reputatie 6

@dorae_mon

 

Er is overigens niet specifiek een verbod rond stations maar langs alle spoorlijnen 

Dat wordt dan niet altijd nageleefd. Er zijn genoeg plaatsen waar vlak aan het spoor nieuwbouw is gekomen. Bijvoorbeeld in Vught, bij die afsplitsing naar Tilburg. Daar staan de nieuwe woningen vlak aan het spoor.

Maar ook Den Haag gaat juist rond het station 'de lucht in' met woningen.

@dorae_mon

 

Er is overigens niet specifiek een verbod rond stations maar langs alle spoorlijnen 

Dat wordt dan niet altijd nageleefd. Er zijn genoeg plaatsen waar vlak aan het spoor nieuwbouw is gekomen. Bijvoorbeeld in Vught, bij die afsplitsing naar Tilburg. Daar staan de nieuwe woningen vlak aan het spoor.

Nou, die zijn niet nieuw. Ik schat dat die gebouwd zijn in de jaren 80.

Reputatie 5

@dorae_mon

 

Er is overigens niet specifiek een verbod rond stations maar langs alle spoorlijnen 

Dat wordt dan niet altijd nageleefd. Er zijn genoeg plaatsen waar vlak aan het spoor nieuwbouw is gekomen. Bijvoorbeeld in Vught, bij die afsplitsing naar Tilburg. Daar staan de nieuwe woningen vlak aan het spoor.

Nou, die zijn niet nieuw. Ik schat dat die gebouwd zijn in de jaren 80.

Nee, die zijn veel nieuwer (als ik dezelfde bedoel als jij tenminste). Verder zijn er zoveel steden waar tegenwoordig nog nieuw gebouwd wordt vlak langs het spoor. Breda bijvoorbeeld, daar is men een hele nieuwe wijk vlak langs het spoor aan het bouwen.

Reputatie 7
Badge +3

Verder zijn er zoveel steden waar tegenwoordig nog nieuw gebouwd wordt vlak langs het spoor. 

Inderdaad. Paar jaar geleden nog in Den Haag, bij de Schipholboog. Geluidsschermpje plaatsen en bouwen maar. Ik denk dat die huizen in 2020 zijn opgeleverd, ze waren bezig met de bouw of voorbereiding ervan half 2019 toen ik voor het laatst naar werk reisde met de trein, kon het zo vanuit de trein zien. 

 

Badge +3

Dat wordt dan niet altijd nageleefd. Er zijn genoeg plaatsen waar vlak aan het spoor nieuwbouw is gekomen. Bijvoorbeeld in Vught, bij die afsplitsing naar Tilburg. Daar staan de nieuwe woningen vlak aan het spoor.

In ieder geval gaan de overgangen bij Boxtel weg (trein in tunnelbak), dat zouden ze in Vught ook kunnen doen (misschien zelfs al plannen voor?) en dan is er weinig aan de hand.

Wat bebouwing vlakbij het spoor betreft vind ik Houten wel apart, maar goed dat is alweer decennia geleden.

Reputatie 4

Er zijn meer locaties waar treinen nauwelijks op gang gekomen zijn voordat ze alweer stoppen.

Daarnaast is er ook heel wat veranderd! Het nieuwste materieel is vele malen sneller dan de zware stalen treinstellen van vroeger, denk aan de logge NS-diesels van de jaren '50 en '60. Die waren niet vooruit te branden, en pas na een paar minuten zaten ze aan 100km/u. Sneller dan dat werd het sowiezo niet.

Een moderne diesel dan, laat staan een elektrische trein, zit binnen 1 minuut aan die snelheid. Zelfs binnen de bebouwde kom, laten we zeggen tussen Lelylaan en Sloterdijk, of tussen (Amersfoort) Schothorst en Vathorst, bereikt een sprinter moeiteloos een hogere snelheid. Zo is de totale reistijd tussen twee intercitystations vaak maar een derde langer dan wanneer er non-stop gereden wordt. Dat schept een hoop ruimte en capaciteit om vaker te stoppen. zowel NS als DB, als NMBS, weten dit goed en hebben in de jaren ‘70 al nieuwe treinen in dienst genomen die waren ingericht op een sterke acceleratie en snelle in/uitstap. Met de moderne sprinters, die godsgruwelijk veel aanzetvermogen hebben, is dit een non-issue geworden. 

Reputatie 7

Er zijn meer locaties waar treinen nauwelijks op gang gekomen zijn voordat ze alweer stoppen. Bijvoorbeeld van Apeldoorn naar de Maten of Osseveld. Een groot deel van deze wijken is ook dicht(er)bij het hoofdstation van Apeldoorn gelegen. Station Zwolle-Zuid kan ook wat verder zuidelijk in de wijken geplaatst worden. Maar goed, niet iedereen ziet het zo.

Het is ook weleens tijd om dat het spoor tussen Zwolle en Deventer eindelijk weer te verdubbelen. Het zal wel niet (snel) gebeuren, maar het is wel een flessenhals. Er is meer uit te halen dan er nu inzit voor de hele regio regio rondom Zwolle/Deventer qua ov-verbindingen, maar ja, geen prioriteit en geen geld natuurlijk weer. De CU ijvert er wel voor begreep ik, net als voor station Staphorst natuurlijk.

Reputatie 7
Badge

Stations bestaan vooral bij de gratie van reizigersaantallen. Stations worden vooral aangelegd zodra er veel reizigerspotentieel is. NS heeft hierin het laatste woord.

Van plekken als Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, etc. snap ik wel dat je meerdere stations nodig hebt, maar waarom heeft een plek als Hardinxveld er drie of Helmond vier?

Helmond is heel langgerekt gebouwd langs het spoor, de afstand tussen het westen en het oosten van de stad is daardoor erg groot. Daarnaast heeft Helmond ondanks bijna 100.000 inwoners vrijwel geen busvervoer. En er gaan erg veel mensen naar Eindhoven waardoor de reizigersaantallen meerdere stations rechtvaardigen. Iets soortgelijks speelt met meerdere losse kernen in Hardinxveld.

 

Ik snap dat ze bereikbaar willen zijn, maar het is echt bijzonder irritant wanneer je bijvoorbeeld van Alphen a/d Rijn naar Gouda moet en je onderweg nog twee keer in Boskoop en drie keer in Waddinxveen stopt. Hierdoor duurt zo'n korte reis echt onnodig lang.

Er is geen parallelle bus en dan is dit de meest effectieve oplossing. Minder stations versnelt de rit hooguit een paar minuten en van alleen Alphen en Gouda kan deze lijn niet bestaan, de lijn heeft ook Waddinxveen en Boskoop nodig om te kunnen overleven. Sneller rijden kan sowieso niet vanwege de slappe bodem.

 

Tegelijkertijd zijn er plekken als Eindhoven, Haarlem en 's-Hertogenbosch die alle drie meer dan 150.000 inwoners hebben, maar slechts twee stations. Waarom krijgen zulke relatief kleine plekken dan wel zoveel stations? Heeft de NS daar iets over te zeggen of is dat iets wat gemeentes bepalen?

Den Bosch heeft drie stations (Centraal, Oost en Rosmalen), meer heeft geen zin omdat de andere wijken niet langs het spoor liggen. Er is wel eens gekeken naar een station in de Maaspoort maar dat is te ver van de bebouwing.

Idem dito in Eindhoven, praktisch geen grotere wijken langs het spoor. Alleen voor Tongelre is er wel eens een station overwogen maar dat zou ook niet echt handig liggen. 

Reputatie 7
Badge +1

Het toppunt blijft voor mij wel Santpoort met net 10.000 inwoners maar wel 2 treinstations: Santpoort Noord en Santpoort Zuid. Station Santpoort Noord ligt dan weer hemelsbreed misschien 1 kilometer vanaf station Driehuis. Zeker nu de IC Alkmaar-Haarlem definitief is komen te vervallen zou er eens kritisch op het grote aantal stations daar moeten worden gekeken.

NS heeft hierin het laatste woord.

ProRail heeft het laatste woord aangezien het over infrastructuur gaat. In het verleden is er wel eens onenigheid geweest, bekend is het geval Maarheeze. NS was daar mordicus tegen maar uiteindelijk is het toch gebouwd. Vervolgens dreigde NS om er niet te stoppen waarop het ministerie van I&M op zijn beurt dreigde de sprinterdienst dan aan te besteden waarna NS eieren voor zijn geld koos.

In de huidige en de nieuwe concessie staat dat NS alle nu bediende stations moet blijven bedienen en dat er eventueel stations kunnen worden toegevoegd.

Reputatie 4

Laten we even kijken naar een paar voor de hand liggende haltes en stations die nog niet zijn gerealiseerd. Onder ander beleid waren deze stations er vast en zeker allang -

 

  • Amsterdam Geuzenveld
  • Amsterdam Sloten / Riekerpolder
  • Den Bosch Noord / Maaspoort
  • Utrecht Oudenoord
  • Rotterdam Station / Kuip
  • Schiedam Kethel
  • (Eindhoven) Tongelre
  • Alkmaar Zuid / De Hoef
  • Leiden Noord / Merenwijk

Simpelweg een kwestie van onwil. OV is in Nederland niet belangrijk, het wordt niet gezien als een vervoersmiddel voor 17 miljoen mensen maar als een klein deel daarvan. Daarom zijn er slechts ~400 stations in het hele land. En dan de Belgen. En dan verschillende Duitse steden. En dan de Tsjechen. 

Reageer