Bestaan er nog treinen met echte restauratie?

Ik snap wat je zegt, maar waar het eigenlijk op neerkomt is dat ik het zo jammer vind dat alle voorzieningen die er vroeger waren op stations en in de trein, gewoon om zeep geholpen zijn. Waar vind je nog een stationsrestauratie? Waar is de railtender gebleven waar je van alles kon kopen onderweg? Waar is het personeel gebleven dat vroeger gewoon aanwezig was op stations om informatie te geven of erop toe te zien dat er geen narigheid werd uitgehaald? Zelfs de vriendelijke dame of heer achter het loket is vervangen door een automaat. Waarvan je maar moet hopen dat die werkt. En eenmaal IN de trein is de conducteur (sorry, hóófdconducteur) ook al een vrijwel onzichtbare entiteit geworden, die je, met een beetje geluk, nog kunt zien als hij/zij op het perron het vertreksignaal geeft, maar die daarna de hele reis ergens onzichtbaar zit te zijn.

Het is allemaal behoorlijk koel en onpersoonlijk geworden.

Wel typisch, in het topic over watertappunten zeg je “Je kan je flesje water ook thuis vullen.” Eh, dan kun je toch ook broodjes van huis mee nemen?

En op een aantal stations zijn stationshuiskamers. Misschien niet gelijk aan de stationsrestauratie van vroeger maar je kunt daar wel iets eten en drinken. https://www.stationshuiskamer.nl/

Ik had er wel van gehoord, die stationshuiskamers, maar nog nooit gezien eigenlijk op de stations waar ik wel eens kom. Bestaan die alleen op de grote stations in de Randstad?

Ik dacht meer aan de stationsrestauratie zoals die er altijd was, waar je net zo goed terechtkon voor een broodje kroket of een uitsmijter of een kop erwtensoep, als voor een eenvoudige warme maaltijd. Vaak waren die restauraties ook best gezellig en leuk aangekleed. Vroeger (jaren '70/'80) kwamen we er vaak terecht, als we als kinderen (inmiddels tieners) met onze ouders een dagje uit gingen per trein, een dagje Breda, of een dagje Leiden, of een dagje Delft, en dan na afloop wat eten in de stationsrestauratie alvorens weer per trein naar huis te gaan. Vrijwel elk station had destijds wel zo'n restauratie, dus de gevleugelde woorden van mijn moeder aan het eind van zo'n dagje uit waren ook: “Ik ga thuis niet meer koken, we eten wel wat op het station". Als kinderen vonden we dat helemaal tof, want dat betekende friet met kroket, of met een schnitzel, of gebakken aardappeltjes met kip en appelmoes, en een ijsje toe. Feest!

Ik weet dat er een stationshuiskamer is op Den Haag Centraal en volgens de info zijn er ook grotere op Arnhem CS en Rotterdam CS. Daarnaast zijn er kleinere met een minder groot assortiment op nog zo'n 20 andere stations, zie voor de locaties https://www.stationshuiskamer.nl/locaties/

En in vergelijking met vroeger zullen er op de stations nu meer andere eetgelegenheden zijn. Friet met kroket kun je ook krijgen bij Smullers of je kunt een hamburger met friet nemen bij de Burger King. Al ontbreekt het dan wel eens aan voldoende tafels en stoelen/banken. Van station Leiden weet ik dat in het midden gedeelte tafels met banken/krukken staan.

In bijv. Arnhem heb je ook zo'n Stationshuiskamer. Maar dat is toch iets heel anders dan een restauratie, meer voor koffie met een snack. Ik kom er nooit. Geldermalsen heeft vreemd genoeg óók een Stationshuiskamer…. met een paar simpele stoeltjes langs een smal tafeltje en een winkeltje waar ze hetzelfde verkopen als bij een Kiosk!  Ja…. echt een huiskamer   

Waarom het een “stationshuiskamer” heet ontgaat me. Het is blijkbaar alleen om het een hippe naam te geven.

Doe mij maar een hedendaags ingerichte restauratie op de grote en middelgrote stations, waar je kunt gaan zitten eten. Ik zou niet weten waarom daar geen vraag naar zou zijn. Zoiets als een La Place. Je moet het alleen wel aantrekkelijk maken natuurlijk! Daar valt of staat het mee. Geen cafetariasfeer, en niet alleen met patat en hamburger en döner kebabs aankomen, maar met iets anders dan dat je overal al kan krijgen! En in het weekend beperkt geopend en op zondag/feestdagen gesloten zijn is natuurlijk funest - zie het voormalige restaurantje op station Middelburg.

Roosendaal is al een aantal jaren zijn oude originele stationsrestauratie kwijt. Hij is ingewisseld voor een kebab-afhaalpunt en een Kiosk. Ik begrijp dat wel want Roosendaal is de importantie als grensstation allang verloren, maar de restauratie was ook volkomen achterhaald en zag er armoedig uit, net als trouwens het hele station. Geen wonder dus dat er bijna nooit meer iemand zat en mensen snel doorlopen. 

Hier in Helmond werd een splinternieuw station neergezet en daarin werd een restaurantje gepland, mooi gelegen, terrasje voor de deur met directe toegang naar/vanaf het perron. Toen, het station was nog maar net open, kwamen de poortjes. Het restaurantje ligt nu buiten het incheckgebied en is van het perron afgescheiden door een hoge glazen wand. Schiet niet op natuurlijk.

Wat verder van huis zijn er nog wel mogelijkheden. 

Russische langeafstandstreinen hebben restauratiewagens Daar verkopen ze naast heel veel wodka dingen als soljanka met brood, witte kool of bonen met gehakt en brood met een gebakken ei, kortom degelijke stevige Russische kost. Niets mis mee. Openingstijden zijn meestal wel gebaseerd op Moskou-tijd ook in tijdzones waar het 5 of 6 uur later is, dus dat kan in het verre oosten wat onpraktisch zijn.

Klassieke Chinese langeafstandstreinen hebben ook restauratiewagens. Ik heb het zelf nooit geprobeerd maar volgens collega's van me is het eten er van heel redelijke kwaliteit, de Chinese keuken leent zich natuurlijk ook prima om onderweg even snel in een keukentje wat te wokken. Of de HSL in China ook nog restauratie heeft weet ik niet. 

In Japan heb je in de Shinkansen en in sommige Ltd. Exp treinen alleen een karretje met railcatering met koffie, bier, sake, limonade, snacks en soms bento's. Restauratiewagens zijn er niet, de meeste mensen kopen voor vertrek een bento op het station. 

Amtrak had altijd dining cars (soms met het eten inbegrepen in de prijs) maar is die sinds 2019 aan het uitfaseren vanwege de enorme verliezen op de catering. 

In landen als India en Pakistan zijn de restauratiewagens (vrijwel) verdwenen maar wemelt het van de lokale handelaren die soms ook één stationnetje meereizen en (warm) eten verkopen aan degenen die voldoende immuun zijn voor buiktyfus.

De Thalys heeft natuurlijk geen echte restauratie. Wel een barrijtuig met staanplaatsen. 

De enige trein in Nederland met een echt restauratierijtuig is de ICE International, vanwege coronamaatregelen op dit moment gesloten. De restaurants hebben zitplaatsen en je wordt aan tafel bediend.

De IC Berlijn heeft een BarBistro aan boord. Deze worden door slechts één medewerker bediend. Er zijn staanplaatsen om je hapje en je drankje te nuttigen.

De menukaart van de BordRestaurants is uitgebreider dan bij de BordBistros. Op de pagina Was ist der Unterschied zwischen Bordbistro und Bordrestaurant | DB Inside Bahn (in het Duits) worden de verschillen tussen de beide concepten uitgelegd.

De actuele menukaarten zijn te vinden op Die Bordgastronomie der Deutschen Bahn. 

Omdat dit ook een nostalgietopic is nog een paar opmerkingen. Moderne catering heeft niets met koken te maken, zoals in de restauratierijtuigen van weleer. Destijds waren teams van koks bezig om met verse ingrediënten hele maaltijden te bereiden. Tegenwoordig wordt een kant-en-klaarmaaltijd in de magnetron geschoven.

Een interessante ervaring heb ik ooit in het VK gehad. In de trein van Londen naar Inverness werkte daar een jongen die de hele dag niets anders heeft zitten doen dan aardappelen schillen voor eerst de lunch en daarna het diner. Dat waren echt andere tijden.

Amtrak (in de USA dus) is al wat jaren geleden voor mij -ik meen 2008 voor het laatst- en daar was volgens mij hooguit een ontbijtje inbegrepen bij een slaapcoupé-arrangement.

Voor de rest kon je een tijdslot reserveren en een (ik meen vlees/vis/vega) maaltijd van niet al te beste kwaliteit krijgen die je dan geacht werd in een kwartier of zo te nuttigen. Maar goed, dat zal in een ICE bistro rijtuig niet veel anders zijn.

Wanneer je eerste klas rijdt is er volgens mij nog wel echt gekookt voedsel, geserveerd aan je zitplaats, in Thalys (zie hier) en Eurostar (zie hier). Maar dan betaal je ook een premium prijs ;)

Maar dat heeft natuurlijk niet de romantiek van de echte restauratiewagen die TS zo mist. 

De maaltijden in Thalys en Eurostar zijn te vergelijken met vliegtuigmaaltijden. Dat is echt iets anders dan ouderwetse restauratierijtuigen waar een keukenbrigade met verse ingrediënten kookte.

Misschien nog leuk om te vermelden: De vierde generatie TGV treinen in Frankrijk zijn momenteel in aanbouw en worden dubbeldeks. Overal komen twee verdiepingen, behalve de bar: deze neemt de hoogte van beide verdiepingen in beslag. Met balkonnetjes en moderne kroonluchter wordt deze volgens mij heel fraai: https://www.youtube.com/watch?v=mk6SXcGesU8&t=109s

In de Zwitserse Glacier Express kan je een vers bereide maaltijd geserveerd krijgen. Wel erg duur en vrijwel uitsluitend voor toeristen bedoeld natuurlijk. Het is een belevenis. Ik heb er niet gegeten, was me echt te duur...

In Noorwegen heb ik eens gebruik gemaakt van de restauratiewagon. Hierin vers bereide pannenkoekjes met jam en room (typisch Noors), een paar vers bereide groente/aardappelpuree/ vis/vleesmenu's die beschikbaar zijn, je kan aan tafeltjes eten. Bistro-idee. Verder wat magnetronspul en een uitgebreide snackkiosk. Wel handig op reizen van 8 tot 10 uur! Ontzettend leuk om zo te reizen. En heel anders van sfeer dan bij reizen ons.

Ook leuk om te noemen: Deutsche Bahn heeft in 2019 een foodtruck in Berlijn neergezet, met de maaltijden uit het ICE BordRestaurant. Zonder te vertellen dat het “treinvoedsel” was. En mensen waren er erg over te spreken: https://www.youtube.com/watch?v=YaUnazQlqxs

Er is in beginsel niets mis met eten dat aan boord van treinen en vliegtuigen geserveerd wordt. Zeker niet wanneer er budget is voor goede ingrediënten. Maar het blijven veredelde magnetronmaaltijden.

De charme van de restautatierijtuigen was nu juist het vakmanschap van de mensen in de keuken. Als er voorraad was kon je ook iets bestellen wat niet op de kaart stond. 

Klopt, alleen is dat bij de huidige loonkosten niet meer te betalen. Een voorbeeld: Amtrak verkocht op het laatst hamburgers voor $9 in de restauratie terwijl de kostprijs $25 was. 

Want een kok in de trein kost meer dan een kok in een restaurant?